WYRÓWNYWANIE SZANS EDUKACYJNYCH

1 Prawo oświatowe

Organizowanie kształcenia dzieci i uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego – ważne informacje.

Od 1 stycznia obowiązują nowe przepisy. Wprowadzają obowiązek zatrudniania dodatkowych osób w przedszkolach ogólnodostępnych, innych formach wychowania przedszkolnego i szkołach ogólnodostępnych, w których uczą się dzieci niepełnosprawne.

1 stycznia 2016 r. weszły w życie przepisy § 7 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. poz. 1113).

Nowe regulacje wprowadziły – w przedszkolach ogólnodostępnych, innych formach wychowania przedszkolnego i szkołach ogólnodostępnych, w których kształceniem specjalnym są objęte dzieci i uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na autyzm, w tym zespół Aspergera, lub niepełnosprawności sprzężone – obowiązek dodatkowego zatrudniania:

• nauczycieli posiadających kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej w celu współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych, lub
• specjalistów, lub
• w przypadku klas I–III szkoły podstawowej – asystenta nauczyciela, o którym mowa w art. 7 ust. 1e ustawy, lub
• pomoc nauczyciela

– z uwzględnieniem realizacji zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego.

W związku z licznymi pytaniami rodziców, dyrektorów przedszkoli, szkół, poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz organów prowadzących przedszkola i szkoły, informujemy:

ZATRUDNIANIE – KTO O TYM DECYDUJE?

1. Decyzję w sprawie zatrudniania osób, które zapewnią wsparcie dzieciom/uczniom niepełnosprawnym podejmuje odpowiednio dyrektor przedszkola lub szkoły, albo osoba kierująca inną formą wychowania przedszkolnego – art. 39 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.).

Analiza indywidualnych potrzeb dziecka/ucznia może wskazywać na zasadność zapewnienia wsparcia ze strony ww. nauczyciela czy specjalisty, którego przygotowanie w danej dziedzinie będzie mieć kluczowe znaczenie we wsparciu dziecka/ucznia w codziennym funkcjonowaniu w szkole. Natomiast w przypadku, gdy dziecko/uczeń potrzebuje wyłącznie pomocy w zakresie wykonywania czynności samoobsługowych, przemieszczania się, czy właściwego kontaktu, zasadne może być zatrudnienie np. pomocy nauczyciela. Zatrudnienie dodatkowego nauczyciela/specjalisty może być również niezbędne do zaplanowania pracy z tym dzieckiem/uczniem, realizacji zajęć rewalidacyjnych lub innych zajęć odpowiednich ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne dziecka/ucznia. Nie może być zatem utożsamiane wyłącznie z asystowaniem dziecku/uczniowi podczas zajęć.

Zespół, co najmniej dwa razy w roku szkolnym, dokonuje okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania dziecka/ucznia, uwzględniając ocenę efektywności udzielanej mu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, oraz, w miarę potrzeb, dokonuje modyfikacji programu. Oceny poziomu funkcjonowania dziecka/ucznia i modyfikacji programu dokonuje się, w zależności od potrzeb, we współpracy z poradnią psychologiczno-pedagogiczną, w tym poradnią specjalistyczną oraz rodzicami dziecka/ucznia i pełnoletnimi uczniami.

2. Intencją wprowadzanych zmian było zapewnienie każdemu dziecku/uczniowi posiadającemu orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na autyzm, w tym zespół Aspergera, lub niepełnosprawności sprzężone, wsparcia dodatkowej osoby, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych danego dziecka/ucznia.

JAKIE ZADANIA WYKONUJĄ DODATKOWO ZATRUDNIONE OSOBY?

1. Specjaliści i pomoc nauczyciela realizują zadania wyznaczone przez dyrektora szkoły ( 7 ust. 6 ww. rozporządzenia).
2. Natomiast nauczyciele dodatkowo zatrudnieni:
   a. prowadzą wspólnie z innymi nauczycielami zajęcia edukacyjne oraz wspólnie z innymi nauczycielami i specjalistami realizują zintegrowane działania i zajęcia, określone w programie;
   b. prowadzą wspólnie z innymi nauczycielami i specjalistami pracę wychowawczą z uczniami niepełnosprawnymi, niedostosowanymi społecznie oraz zagrożonymi niedostosowaniem społecznym;
   c. uczestniczą, w miarę potrzeb, w zajęciach edukacyjnych prowadzonych przez nauczycieli oraz w zintegrowanych działaniach i zajęciach, określonych w programie, realizowanych przez nauczycieli i specjalistów;
   d. udzielają pomocy nauczycielom prowadzącym zajęcia edukacyjne oraz nauczycielom i specjalistom realizującym zintegrowane działania i zajęcia, określone w programie, w doborze form i metod pracy z uczniami niepełnosprawnymi, niedostosowanymi społecznie oraz zagrożonymi niedostosowaniem społecznym.
   Dyrektor szkoły, uwzględniając indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne dziecka/ucznia niepełnosprawnego, wyznacza zajęcia edukacyjne oraz zintegrowane działania i zajęcia, określone w programie, realizowane wspólnie z innymi nauczycielami przez nauczycieli lub w których nauczyciele ci uczestniczą (§ 7 ust. 4 i 5 ww. rozporządzenia).

3. Do zadań asystenta nauczyciela należy wspieranie nauczyciela prowadzącego zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze. Asystent wykonuje zadania wyłącznie pod kierunkiem nauczyciela (art. 7 ust. 1e-1g ustawy o systemie oświaty).

CZY WYMAGANE SĄ NOWE ORZECZENIA O POTRZEBIE KSZTAŁCENIA SPECJALNEGO?

1. Nie ma konieczności wydawania przez zespół orzekający nowego orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, zawierającego zalecenia w tym zakresie, jeśli dziecko/uczeń już posiada aktualne orzeczenie. Dotychczas wydane orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego zachowują swoją ważność na czas, na jaki zostały wydane.
2. Zakres wsparcia, jaki jest niezbędny dziecku/uczniowi posiadającemu orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wynika z  zaleceń wskazanych w orzeczeniu (dotyczących rodzaju pomocy, jaka jest niezbędna dziecku/uczniowi, co następnie będzie wskazówką dla dyrektora, czy powinien powierzyć te zadania nauczycielowi, specjaliście czy pomocy nauczyciela) oraz z wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania dziecka/ucznia dokonanej przez zespół nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z tym dzieckiem/uczniem (§ 6 ust. 4 ww. rozporządzenia).
3. W nowych orzeczeniach o potrzebie kształcenia specjalnego zespół orzekający publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej, powinien uwzględnić regulacje z 2015r. (wskazać rodzaj wsparcia potrzebny konkretnemu dziecku/uczniowi).

ŹRÓDŁO: https://men.gov.pl/ministerstwo/informacje/organizowanie-ksztalcenia-dzieci-i-uczniow-posiadajacych-orzeczenie-o-potrzebie-ksztalcenia-specjalnego-wazne-informacje.html

2 UCZEŃ ZE SPE W PRAWIE OŚWIATOWYM

OTO ZBIÓR PRZEPISÓW PRAWA REGULUJĄCYCH SYTUACJĘ UCZNIA ZE SPE W POLSKIM SYSTEMIE OŚWIATY

• Ustawa o Systemie Oświaty. Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw. Dz.U. 2015 poz. 357  (Dz.U. 2015 poz. 357)

• Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015 poz. 357)

- dodany Rozdział 3a i 3b

Ogólne zasady dotyczące oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz zasady przeprowadzania egzaminów zewnętrznych zostały zawarte, odpowiednio w rozdziale 3a i 3b ustawy o systemie oświaty. Nowe przepisy wymagają dostosowania zasad wewnątrzszkolnego oceniania zawartych w statucie szkoły.

- dodanie w art. 3 nowego pkt 18b

wprowadzającego mniej stygmatyzujące określenie „niepełnosprawność intelektualna” zamiast „upośledzenie umysłowe”. Zgodnie z tym przepisem „ilekroć w przepisach ustawy o systemie oświaty jest mowa o upośledzeniu umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym lub głębokim należy przez to rozumieć niepełnosprawność intelektualną w stopniu odpowiednio lekkim, umiarkowanym, znacznym lub głębokim.

- art. 61 ustawy o systemie oświaty

Przepis przewiduje możliwość przyjęcia przez dyrektora szkoły - w czasie roku szkolnego - do oddziału liczącego 25 uczniów – dodatkowo (maksymalnie) 2 uczniów z obwodu szkoły. W takiej sytuacji konieczne będzie zatrudnienie asystenta nauczyciela. 

- art. 5g ustawy o systemie oświaty

Z tytułu udostępniania rodzicom gromadzonych przez publiczne przedszkola, inne formy wychowania przedszkolnego, szkoły i placówki  informacji w zakresie nauczania, wychowania oraz opieki, dotyczących ich dzieci, nie mogą być pobierane od rodziców opłaty, bez względu na postać i sposób przekazywania tych informacji.

Przepis wprowadza zakaz pobierania od rodziców opłat za przekazywane informacje dotyczących ich dzieci (w tym np. za funkcjonujące w szkole dzienniki elektroniczne). 

- art. 64 ustawy o systemie oświaty - zmiana porządkująca

Wskazanie na poziomie ustawy form działalności szkoły.

Podstawowymi formami działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły są: 

Formami działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły są także zajęcia edukacyjne z religii, etyki, zajęcia edukacyjne służące podtrzymywaniu poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej, zajęcia edukacyjne z wychowania  do życia w rodzinie.

Szkoła może prowadzić również inne niż wymienione zajęcia edukacyjne.  

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym  (Dz. U. 2015 poz. 1113) 

Rozporządzenie określa organizację kształcenia specjalnego w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, ogólnodostępnych, integracyjnych i specjalnych.

Rozporządzenie zastąpiło dwa obecnie obowiązujące rozporządzenia:

Rozporządzenie co do zasady przewiduje w zakresie kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym analogiczne rozwiązania jak przyjęte w obecnie obowiązujących ww. rozporządzeniach.

Rozporządzenie wejdzie w życie z dniem 1 września 2015 r., z wyjątkiem przepisów regulujących kwestie związane z obowiązkiem dodatkowego zatrudniania nauczycieli posiadających kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej w celu współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych, specjalistów, asystenta, lub pomocy nauczyciela w przedszkolach, innych formach wychowania przedszkolnego i szkołach ogólnodostępnych, w których kształceniem specjalnym są objęci uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na autyzm, w tym zespół Aspergera, lub niepełnosprawności sprzężone, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.  

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. 2015 poz. 843) 

W rozporządzeniu wprowadzono możliwość:

Nowe przepisy wymagają dostosowania zasad wewnątrzszkolnego oceniania zawartych w statucie szkoły. 

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 lipca 2015 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania do publicznych przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego, szkół i placówek osób niebędących obywatelami polskimi oraz obywateli polskich, którzy pobierali naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw, a także organizacji dodatkowej nauki języka polskiego, dodatkowych zajęć wyrównawczych oraz nauki języka i kultury kraju pochodzenia (Dz. U. 2015 poz. 1202)

Rozporządzenie nie zmienia istoty rozwiązań przyjętych w rozporządzeniu poprzedzającym z dnia 2 stycznia 2015 r. W rozporządzeniu ustalono, że dzieci przybywające z zagranicy będą przyjmowane do innych form wychowania przedszkolnego na warunkach i w trybie postępowania rekrutacyjnego dotyczącego obywateli polskich. O przyjęciu dziecka w trakcie roku szkolnego decyduje osoba kierująca publiczną inną formą wychowania przedszkolnego - dyrektor publicznego przedszkola lub publicznej szkoły podstawowej. Dodatkowo w zakresie przyjmowania do szkół policealnych w rozporządzeniu uwzględniono zmiany przepisów ustawy (wprowadzone ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw) w zakresie uznawania świadectw wydanych za granicą jako dokumentów potwierdzających posiadanie w Polsce wykształcenia średniego, jak również w zakresie potwierdzania wykształcenia uzyskanego za granicą w przypadkach, gdy z przyczyn losowych udokumentowanie przebiegu kształcenia za granicą nie jest możliwe. Ponadto określono, że przy przyjmowaniu do publicznej szkoły policealnej, w której realizowany program nauczania wymaga od kandydatów szczególnych indywidualnych uzdolnień lub predyspozycji przydatnych w danym zawodzie, w przypadku przeprowadzania w szkole sprawdzianu przyjmowanie odbywać się będzie na podstawie wyniku uzyskanego z tego sprawdzianu.

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2013 poz. 532)

Rozporządzenie określa na czym polega udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolach, szkołach i placówkach, a także do kogo jest ona adresowana. Precyzuje kto udziela tejże pomocy i z czyjej inicjatywy mogą być podejmowane takie działania. Wskazuje formy udzielania pomocy. Określa warunki organizacji klas terapeutycznych. Opisuje zadania pedagoga, psychologa, logopedy pracujących w przedszkolu, szkole i placówce, a także zadania doradcy zawodowego oraz terapeuty pedagogicznego. Zawiera sygnalne informacje dotyczące Indywidualnych Programów Edukacyjno Terapeutycznych (IPET) – dokładniejsze regulacje w tej materii znajdują się w rozporządzeniach dotyczących warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie. Zawiera opis przepisów przejściowych wraz z terminami wchodzenia w życie poszczególnych zmian.
 

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz.U. 2013 poz. 199)

Rozporządzenie wskazuje jakie zadania stoją przed poradniami psychologiczno-pedagogicznymi oraz określa zasady współpracy poradni ze szkołami i placówkami doskonalenia nauczycieli w związku z wchodzącymi w życie zmianami dotyczącymi pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Określa co powinna zawierać opinia wystawiana przez poradnię. Reguluje m.in. zasady pracy wolontariuszy na terenie poradni.

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 października 2013 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz.U. 2013 poz. 1257) 

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2014 r. w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży(Dz.U. 2014 poz. 1157).

ŹRÓDŁO: http://www.ore.edu.pl/uczen-ze-specjalnymi-potrzebami-edukacyjnymi/4355-prawo-na-rzecz-ucznia-ze-spe